Wel eens van het fenomeen feromonen gehoord? Een stofje dat belangrijk is in de jacht van mannen op vrouwen. Een man scheidt via zijn lichaam een stofje af dat een vrouw in zijn omgeving onbewust registreert. Dit stofje, bekend onder de naam feromonen, bepaalt volgens sommige onderzoeken mede of een vrouw een man aantrekkelijk vindt. Zeven vragen over feromonen.

Wat zijn feromonen?

Feromonen zijn stoffen met een structuur die lijkt op een hormoonstructuur. Het woord ‘feromoon’ is afgeleid uit het Grieks en betekent ‘gedragen’ of ‘stimuleren’. Feromonen brengen net als hormonen boodschappen over binnen het lichaam. Maar ze functioneren ook als boodschapper tussen twee individuen van dezelfde soort. Bij zoogdieren, dus ook de mens, kunnen feromonen de seksuele communicatie beïnvloeden. Via ons lichaam dragen we feromonen over, die biochemische boodschappen bevatten en invloed kunnen hebben op de hormoonhuishouding van het andere geslacht.

Zijn er meer soorten feromonen?

Ja. De seksferomonen vallen onder de noemer ‘releaser-feromonen’. Dit zijn feromonen die bij de eigenaar of bij iemand anders een bepaald gedrag opwekken. Hoe lager de diersoort, des te groter het aantal feromonen dat gebruikt wordt om te communiceren. We noemen er een paar: eilegremmende feromonen, verzamelferomonen, alarmferomonen, agressieferomonen en de al genoemde seks- of voorplantingsferomonen. Zoals de namen al aangeven, hebben feromonen zeer specifieke taken. Ze signaleren gevaar, lokken soortgenoten voor de vorming van kolonies (mieren, bijen) en partners voor de voortplanting.

Waar maak ik ze aan?

Mensen maken feromonen aan in klieren en in de hypofyse, een klier aan de onderzijde van onze hersenen. De hypofyse wordt ook wel de ‘concertmeester van de hormoonhuishouding’ genoemd. De hypothalamus, vlakbij de hypofyse, speelt ook een belangrijke rol bij de aanmaak van feromonen. De hypothalamus regelt namelijk humeur, stress, emoties, gewicht, slaap-, dag- en nachtritme van de mens en stuurt veel organen aan. De feromonen die vrouwen aanmaken zijn minder geconcentreerd en minder krachtig.

Hoe ruiken feromonen?

In kleine hoeveelheden ruiken we feromonen niet. Mannen maken vier soorten seksferomonen aan. De belangrijkste twee zijn androstenone en androstenol. Bij seksuele opwinding schroeven mannen de productie hiervan op. De structuur van androstenone is een steroïdestructuur, zoals het mannelijke geslachtshormoon testosteron. Voor ongeveer de helft van de mensen is testosteron te ruiken en dan alleen in grote hoeveelheden. Het ruikt dan naar urine. Androstenol ruikt in grote hoeveelheden naar muskus; vandaar dat die geur veelvuldig in mannelijke cosmetica voorkomt. Er zijn feromonen die voor alle vrouwen altijd goed ruiken. Er zijn ook feromonen die vrouwen alleen prettig vinden tijdens de ovulatie. Feromonen die vrouwen lekker vinden ruiken, kunnen voor mannen juist heel vies zijn. Ook bij feromonen is het dus een kwestie van smaak. Erover twisten heeft weinig zin.

Hoe neemt een vrouw feromonen waar?

Simpel gezegd: via de neus. Ingewikkeld gezegd: via het Vomeronasaal Orgaan (VNO), een speciaal orgaan in de neusholte. Het VNO registreert feromonen. Registreert, want van echt ruiken is door de beperkte hoeveelheid feromonen geen sprake. Maar de chemische reactie is in dit geval belangrijk, niet de geur. Wanneer het VNO feromonen ontdekt, stuurt het een signaal naar de hypofyse. Via de hypofyse beïnvloeden de feromonen organen en gedrag.

Werken ze ook bij homoseksuelen?

Over de rol van releaser-/seksferomonen op personen van hetzelfde geslacht is nog niet veel bekend. Er zijn ook andere factoren bij menselijke aantrekkingskracht, zoals vorm, bouw en geur van het lichaam, die bij hetzelfde geslacht een rol spelen.

Waarom feromonen uit een potje?

De moderne mens doucht zich en gebruikt deodorant. Dat is aan de ene kant goed, want stinkende mannen worden over het algemeen minder aantrekkelijk gevonden. Aan de andere kant maskeert het wel de feromonen die we aanmaken. De cosmetische industrie is dus nu begonnen om deze verborgen verleiders aan haargel en parfums toe te voegen.