Zaadolie de nieuwe slechterik: is het echt zo ongezond?

Moet je oppassen voor zaadolie? Na suiker is dit de nieuwe slechterik voor onze gezondheid. Moet je ze vermijden, of is de angst misplaatst?

Zaadoliën worden neergezet als schadelijk voor je gezondheid. Dat komt onder meer door deze studie, die laat zien dat het ontstekingswaarden verhoogt. Klein detail: de “proefpersonen” waren ratten, die ook nog eens een veel hogere dosis kregen dan menselijke consumptie bevat.

Waarom zouden zaadoliën schadelijk zijn?

Desondanks is dit een reden voor tegenstanders om zaadoliën te bombarderen tot de nieuwe sluipmoordenaar van onze gezondheid. In de zoektocht naar een verklaring voor de almaar toenemende gevallen van overgewicht en obesitas wordt er vaak een boeman aangewezen.

En ja, de toename van zaadoliën in het dieet toont een gelijke trend met de toename van overgewicht, sinds ongeveer 1950. Dat komt bijvoorbeeld ook door de toename van bewerkt voedsel, waarin zaadolie vaak gebruik wordt als smaak- of conserveermiddel.

Deze ogenschijnlijk schurk zou zijn sterkste vorm aannemen wanneer het meermaals verhit is, denk bijvoorbeeld aan zonnebloemolie in een frituurpan. Het meermaals verhitten van zaadolie maakt het inderdaad schadelijk en kankerverwekkend. Alleen, het meermaals verhitten van bijvoorbeeld roomboter is ook niet goed.

Ook de samenstelling van zaadoliën zouden schadelijk zijn. Ze bevatten namelijk hoge waarden van omega-6. Dit is een tegenhanger van omega-3, waarvan we weten dat het erg gezond is.

Deze twee strijden echter om dezelfde enzymen in je lijf. Een kromme verhouding zou daarom erg schadelijk zijn, wat vaak gebaseerd wordt op deze studie. Vandaar dat je je omega-6 inname – via zaadolie – zo veel mogelijk wil beperken. Wat zegt onderzoek over deze aantijgingen?

Correlatie is geen oorzaak-gevolg

Ten eerste zegt de trend van overgewicht en zaadolie, die langs elkaar oplopen, weinig over oorzaak en gevolg. Dat beide sinds de jaren 50 een flinke toename hebben, betekent niet dat het één veroorzaakt wordt door het ander.

Het kan bijvoorbeeld ook komen door de toename van ultra-bewerkt voedsel – ofwel: snacks. We zijn ongezonder gaan eten, waardoor we inderdaad meer zaadolie binnenkrijgen. Maar is de zaadolie de bad guy? Of ligt het aan ongebalanceerde diëten die te hoog zijn in calorieën?

Dat zou namelijk ook een gangbare verklaring zijn voor hogere ontstekingswaarden bij mensen. Ook dat gaat samen met een toename van zaadolie en omega-6, maar is waarschijnlijk te wijten aan te veel calorieën en te weinig micronutriënten.

Wanneer we de inzet van zaadolie namelijk op zichzelf bekijken, kan onderzoek helemaal geen gezondheidsgevaren vinden. Sterker nog: het blijkt gezonder te zijn dan de alternatieven die door tegenstanders worden aangeschreven.

Onderzoek: zaadolie is gezond

De uitgebreide studies naar zaadolie – zoals deze review, of dit onderzoek – kunnen simpelweg de genoemde nadelen niet bewijzen. Sterker nog, zaadoliën toevoegen aan mensen hun dieet verlaagt zelfs ontstekingswaarden en oxidatieve stress.

Zelfs de vaak voorgestelde alternatieven, zoals talg, zijn niet gezonder dan zaadolie. Dit wordt vaak voorgesteld, omdat talg hittebestendiger is. Dat maakt natuurlijk korte mette met het argument dat zaadolie te vaak verhit wordt.

Ja, de verhouding tussen omega-3 en omega-6 kan invloed hebben op je gezondheid. Dat komt echter niet per se door te veel omega-6. Vooral te weinig omega-3 is een groter gevaar.

Bovendien, als je shoarma en friet gebakken in zaadolie inruilt voor aardappels uit olijfolie en zalm, dan gaat je omega-3 omhoog terwijl je omega-6 automatisch daalt. Dat wil niet zeggen dat de daling van omega-6 op zichzelf gezonder is. De stijging van omega-3 is dat wel.

En als je stopt met regelmatig chips eten, of andere ultra-bewerkte voeding? Dan daalt je zaadolie-inname én je wordt gezonder. Maar komt dat door de zaadolie? Of omdat je meer groenten eet en minder calorieën? Een calorie-overschot is namelijk veel meer ontstekingsbevorderend dan zaadolie.

Richt je niet op ingrediënten

Het demoniseren en verwijderen van losse ingrediënten uit je dieet is zelden de oplossing. Is suiker slecht? Nee, want het zit ook in fruit. Maar veel producten waar veel suiker in zit zijn niet echt gezond.

Door suikerrijke producten eet je vaak ook nog eens te veel calorieën, waardoor je aankomt. Dat heeft veel meer impact op gezondheid dan het nuttigen van suiker. Hetzelfde geldt voor zaadolie.

Veel producten waar het regelmatig in wordt gebruikt, kun je beter mijden als je een gezonde leefstijl nastreeft. Vervolgens gaat je gezondheid vooruit. Ligt dat aan minder zaadolie? Nee, het ligt aan minder rotzooi en meer gezonde voedingsstoffen.

Je hoeft dus niet bang te zijn voor zaadolie. Ook hoef je het niet actief te gaan vermijden. Het is zelfs goed voor je. Als je het maar niet alleen binnenkrijgt via chips, friet en andere snacks.

Meer van Men's Health? Volg ons ook op Facebook en Instagram.