'Ozempic klinkt prachtig, maar er zitten haken en ogen aan'

Columnist Leroy van de Ree is diëtist, auteur en online actief onder de naam @voedingsweetjes. Hij deelt in zijn maandelijkse column in Men's Health zijn overdenkingen over de voedingswereld

Tekst: Leroy van de Ree

Stel je voor: je worstelt al jaren met je gewicht. Je hebt werkelijk alles geprobeerd – van crashdiëten tot shakes die vooral je portemonnee lichter maken. En dan zie je ineens een collega, die in twee maanden tijd onherkenbaar is afgevallen. ‘Probeer Ozempic,’ tipt hij. ‘Eén prikje en weg is je vet. Gewoon via internet.’

Ozempic – de merknaam klinkt bekender dan de werkzame stof semaglutide. Net als aspirine en viagra lijkt het hard op weg een soortnaam te worden, een shortcut naar slank zonder zwoegen. De pen en het naaldje waarmee je eens per week in arm, dij of buik prikt, belooft niet alleen minder eetlust maar ook betere insulineafgifte. Een wonder in een spuitje?

In Amerika prikt inmiddels één op de acht mensen (!) dit soort medicijnen, oorspronkelijk bedoeld tegen suikerziekte maar verworden tot het nieuwe afvalelixer voor de massa. De populariteit is zo explosief dat de pharmaceut die het middel produceert kampt met leveringsproblemen – met grote gevolgen voor diabetespatiënten, voor wie dit medicijn van levensbelang is. Ernstig is ook dat niet-patiënten op internet hun heil zoeken.

Ozempic is momenteel alleen op recept verkrijgbaar, maar na een provisorisch vragenlijstje kan iedereen zonder controle door een arts een Ozempic-abonnementje afnemen. Thuis bezorgd voor zo’n 200 euro per maand. Het klinkt allemaal prachtig, maar er zitten meer haken en ogen aan dan je denkt.

Het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik slaat alarm: zo kunnen de injecties in combinatie met ander medicijngebruik tot grote risico’s leiden en schade toebrengen aan mensen met een eetstoornis. Misselijkheid, braken en constipatie behoren tot de bekendste bijwerkingen. Op de bijsluiter staan nog veel engere kleine lettertjes over nierschade en schildklierkanker. Versneld gewichtsverlies kan bovendien leiden tot ingevallen wangen, een slappe huid en meer rimpels in het gezicht, een fenomeen dat intussen ‘Ozempic-face’ heet.

De huidige sterrenstatus van het middel helpt ook niet bepaald. Dagelijks jubelen beroemdheden en media over het spul. Elon Musk is fan, net als Oprah Winfrey. Een wondermiddel is het zeker voor de producent, die zijn beurswaarde zag verdubbelen tot 515 miljard dollar. Twee keer de waarde van een zekere voedingsgigant, die leeft bij de gratie van onze hunkering naar ongezonde dikmakers.

Grote voedingsbedrijven zetten in allerijl mensen aan het werk om speciale diepvriesmaaltijden te ontwikkelen voor semaglutide (Ozempic) gebruikers. Bizar, want mensen die afvalmedicijnen gebruiken hebben helemaal geen speciale voeding nodig. Pure marketing dus. Net als de peperdure supplementen die inmiddels zijn bedacht tegen het ingevallen Ozempic-gezicht.

Worden grote voedingsbedrijven slechter van de populariteit van Ozempic? Ik denk van niet. Ozempic zorgt er namelijk inderdaad voor dat je minder honger hebt en afvalt, maar dat effect is vaak slechts tijdelijk. Bijna de helft van de mensen die Ozempic gebruiken, stopt daar al na een half jaar mee. Het is toch te duur of ze krijgen last van bijwerkingen. En wie stopt, krijgt daar vaak juist extra veel trek voor terug – vooral in ongezond eten. Daar spelen de grote voedingsbedrijven slim op in, met grote porties ultrabewerkt eten voor heel weinig geld.

Ook politici en beleidsmakers zijn blij met een middel als Ozempic, omdat het helpt bij de symptomen van overgewicht. Zo hoeven ze geen lastige besluiten te nemen, zoals strengere regels voor supermarkten of het afschaffen van btw op groente en fruit. Maar denken dat de markt het probleem oplost dat ze zelf veroorzaakt heeft, is nogal naïef. Grote voedselbedrijven gaan echt niet uit zichzelf gezonder of eerlijker werken als dat ten koste gaat van hun winst.

Ozempic helpt mensen die het écht nodig hebben, voor veel anderen is het vooral symptoombestrijding: even snel wat kilo’s kwijt. Maar de ellende keert gewoon terug als de prikpen verdwijnt. Wie denkt dat er een snelle oplossing is voor een probleem dat langzaam zo is gegroeid, blijft eeuwig jojoën.

Leroy

Deze column verscheen als eerst in Men's Health-magazine. Alle Men's Health-content als eerste lezen? Sluit een abonnement af.

Volg Men's Health ook op Facebook en Instagram.