Waarom krijg je soms een schok voor je in slaap valt?

Je ligt net heerlijk ontspannen in je bed en ineens schrik je: een kort, vreemd schokje, net alsof je valt. Het is ongemakkelijk, soms eng, maar meestal onschuldig. Er liggen een aantal eenvoudige oorzaken ten grondslag aan dit fenomeen, maar reden tot paniek is er meestal niet.

Wat is dat schokje precies?

Dat plotselinge schokje heet een hypnic jerk (ook wel een hypnagogische schok of sleep start): een korte onwillekeurige spiersamentrekking die optreedt tijdens de overgang van wakker zijn naar slapen. Het kan voelen als een val, een ruk of een trilling in arm of been. Een hypnic jerk komt vrij veel voor; naar schatting heeft zestig tot zeventig procent van de volwassenen het ooit ervaren.

Wat veroorzaakt het?

Er is geen eenduidige oorzaak, maar onderzoekers denken aan een combinatie van fysiologie en externe factoren. In de fase waarin je een hypnic jerk krijgt, schakelen je hersenen van waak- naar slaapactiviteit; omdat de motorcontrole soms even wegvalt, trekken de spieren samen.

Stress, slaaptekort, te veel cafeïne of intensief sporten kort voor het slapen kunnen de kans op een hypnic jerk vergroten. Denk voortaan dus goed na voordat je een flinke scoop pre-workout of een blikje Red Bull in de avond consumeert. Daarnaast worden sommige medicijnen (zoals bepaalde antidepressiva) in verband gebracht met meer of intensere schokken.

Wanneer is het zorgelijk?

Hypnic jerks zijn meestal goedaardig. In een aantal gevallen kun je wel overwegen om een medische specialist te raadplegen. Bijvoorbeeld wanneer ze zeer regelmatig gebeuren en ze je slaap consequent verstoren. Ook als ze gepaard gaan met neurologische symptomen (onder meer bewustzijnsverlies, lang aanhoudende spasmen) is een beoordeling door een arts of slaaponderzoek zinvol.

Wat kun je zelf doen?

Praktische tips om de frequentie te verminderen:

Meer van Men's Health? Volg ons ook op Facebook en Instagram.