Maak korte metten met je narcisme
Zelfliefde is goed, zelfverheerlijking niet. Zo keert je narcisme zich tegen je (en dit kun je eraan doen!).
© Getty Images - Caiaimage/Paul Bradbury

Opscheppers die hun resultaten graag onderstrepen komen daar in een nieuwe situatie goed mee weg. Ze stralen zelfvertrouwen uit en verwerven een hoge status. Maar op de lange termijn bewijzen narcisten schadelijk te zijn voor zichzelf én anderen. Ze vallen buiten de groep en hun baas beoordeelt hun werk slecht. Waarom zijn ze zoals ze zijn?
Erika Carlson onderzocht deze zucht naar zelfvergoding. Ze legde proefpersonen een vragenlijst voor over hun persoonlijkheid en gedrag, die uitkomsten werden vergeleken met de antwoorden van vijf informanten (familie/vrienden). Wat bleek? Carlson ontdekte dat deelnemers die hoger scoorden op narcisme zichzelf ook beschrijven als neerbuigende, onaangename personen die kritiek geven en opscheppen. Ze erkenden dat hun gedrag niet goed is voor andere mensen, maar wel voor henzelf. Tenminste, dat geloven ze.
Met andere woorden: narcisten zijn arrogant en ze weten het, maar het maakt ze geen bal uit. Sterker nog, veel ondervraagden met deze trekjes zouden nog narcistischer willen zijn. Carlson: ‘Narcisten zijn zich bewust van hun narcisme. Ze lijken het te zien als een manier ‘vooruit te komen’, als een eigenschap die hen persoonlijk gewin brengt. Ze rechtvaardigen het door de voordelen aan te dragen.’
Ben jij zo verschrikkelijk goed dat je wel toe kan geven dat je aan narcisme lijdt en wil je vanuit die eindeloze goedheid je arrogante trekjes enigszins temperen? Dan zijn hier drie tips om je drang naar zelfzucht wat te verminderen.
Geef toe dat je een narcist bent
Het wordt lastig om wat aan die solistische levensstijl te doen als je niet wilt erkennen dat je een narcist bent. Niet meteen de makkelijkste stap aangezien de benaming een negatieve bijsmaak heeft, maar verandering begint nou eenmaal bij aanvaarden.
Probeer het te accepteren
Narcisme is een stoornis, geen ziekte die te genezen is. Dat betekent dat je er nooit vanaf zult komen. Klinkt ernstig, maar dat is het niet. Dat je er niet vanaf komt, wil niet zeggen dat je er niet beter mee om kan gaan. Narcistisch gedrag is namelijk wel te veranderen. Door nieuwe mentale programma’s in je hoofd te ontwikkelen kan je het onder controle krijgen.
Zoek een therapeut
Wees niet terughoudend in het zoeken van professionele hulp. Een therapeut kan je helpen om serieus resultaat te boeken. Vooral cognitieve gedragstherapie is geschikt om egoïstisch gedrag aan te pakken.
Voor meer tips en inzichten is het boek van Martin Appelo Durf een aanrader. In Een spiegel voor narcisten beschrijft hij niet alleen de levensverhalen van (volgens hem) bekende narcisten als Pim Fortuyn, Steve Jobs en Zlatan Ibrahimovic, Appelo geeft ook praktische richtlijnen om de schadelijke gevolgen te beperken. Tips zijn er niet alleen voor de narcist zelf, maar ook voor de omgeving die moet dealen met zo'n vervelio.