Acht checks om te kijken hoe het met je gezondheid staat
Een APK voor je lichaam.
© Getty Images - g-stockstudio
Uit onderzoek blijkt dat mannen slechts half zo vaak een bezoek brengen aan de dokter als vrouwen. Een teken dat wij minder aandacht aan onze gezondheid besteden. Terwijl het bij veel ziektes van groot belang is er vroeg bij te zijn. Check zelf regelmatig deze acht dingen om te kijken hoe het met je gezondheid gesteld is.
Check je buikomvang
Het meten van je buikomvang kan je makkelijk zelf doen, wat zegt veel over je gezondheid. De relatie tussen buikvet en gezondheidsrisico's is in verschillende wetenschappelijke studies aangetoond. Deze gezondheidsrisico’s bestaan voornamelijk uit de grotere kans op hart- en vaat ziektes en diabetes.
Neem een meetlint en meet de omvang van je buik ter hoogte van je navel. Meet zonder bovenkleding en zorg dat je ontspant. Wees eerlijk met jezelf, trek het lint niet stiekem strak, maar kijk waar het uitkomt. Meer dan 100 cm? Dan heb je een hoger risico op serieuze gezondheidsproblemen. Bezoek je arts voor een controle en om een plan te maken hoe je het beste buikvet kan verliezen.
Check je hartslag
Na longkanker en dementie zijn hartziekten de belangrijkste doodsoorzaak voor mannen. Aan de hand van je hartslag zijn hartziekten lang niet altijd zichtbaar, maar het kan wel een indicatie geven. Check daarom je eigen rusthartslag regelmatig.
Je rusthartslag kan je het beste meten wanneer je net wakker bent, omdat op dit moment je hartslag het minst beïnvloed wordt. Misschien heb je een smartwatch of hartslagmeter, maar anders kun je het simpelweg zelf meten door aan je pols te voelen. Plaats eerst twee vingers op de binnenkant van je pols. Tel dan dertig seconden je hartslag en verdubbel dit om je hartslag per minuut te weten.
Een gezonde hartslag ligt gemiddeld tussen de 60 en 100. Een lagere of hogere hartslag kan echter veel verschillende oorzaken hebben en is meestal geen teken van gevaar. Alleen als je merkt dat je rusthartslag vaak erg hoog, laag of onregelmatig is, doe je er goed aan dit te laten controleren door een professional.
Check je bloeddruk
Bij een hoge bloeddruk staan de vaten voortdurend onder, je raadt het misschien al, hoge druk, waardoor schade kan ontstaan. Denk hierbij aan schade aan aan de bloedvaten, het hart, de hersenen, ogen en nieren. Een hoge bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaataandoeningen. Je merkt zelf niks van een hoge bloeddruk, ondanks dat je lichaam dat wel doet. Daarom is het verstandig dit af en toe te controleren.
Voor de precieze waarde, zal je de huisarts je bloeddruk moeten laten meten. Je kunt echter ook goed zelf je bloeddruk controleren, maar hiervoor heb je wel een bloeddrukmeter nodig. Deze zijn verkrijgbaar bij apothekers, webshops en thuiszorgwinkels. Dertig minuten voor je meet moet je geen inspanningen meer verrichten, koffie drinken of roken. Meet de bloeddruk zittend in een stoel met je rug tegen de leuning zet beide voeten naast elkaar op de grond. Zorg ervoor dat de arm waaraan je meet ondersteund is. Breng de bloeddrukband aan om je arm op de hoogte van je hart en praat niet tijdens de meting.
Een gezonde bloeddruk bevindt zich tussen de 90/60 en 120/80 mmHg. Wanneer de waarde zich boven de 180 mmHg bevindt is het verstandig om direct contact op te nemen met je huisarts. Bij een bloeddruk hoger dan 140 mmHg is het goed om je bloeddruk de komende maanden nog een paar keer te (laten) meten. Dat geeft een goede indruk of je bloeddruk vaker te hoog is of dat die ene waarde een uitschieter was. Overleg met je huisarts hoe je dit het beste kunt doen en hoe je de waardes bijhoudt.
Check je testikels
Teelbalkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker onder mannen tussen de 20 en 35 jaar. Het is gelukkig een goed behandelbare vorm van kanker, vooral wanneer de ziekte nog niet verspreidt is door het lichaam. Het percentage mannen dat overlijdt aan de ziekte stijgt met 25 procent wanneer de kanker verspreid is naar nabijgelegen organen. Het is dus van levensbelang om er op tijd bij te zijn. Dat doe je door je testikels regelmatig te controleren.
De beste plek om je testikels te controleren is de douche. De warmte van het water zorgt ervoor dat je scrotum zal ontspannen, wat het makkelijker maakt om abnormale bobbels tegen te komen. Begin bovenaan je linker testikel, houd hem tussen je duim en vingers en rol voorzichtig naar beneden toe. Herhaal dit aan de andere kant. Let hierbij ook op harde brokken, gladde of ronde bobbels of aparte veranderingen in grootte, vorm en consistentie van je testikels. Wanneer je iets vindt wat er eerder nog niet was of gek aanvoelt, maak dan een afspraak met je huisarts of een uroloog. Die kan je verder onderzoeken en uitleggen wat er aan de hand is.
Check je mond
Mondkanker is kanker van de mond, waarbij er een tumor ontstaat op de bodem van de mond, het wangslijmvlies, tandvlees, gehemelte of in het kaakbot. Mondkanker is een ziekte die schrikbarend veel meer voorkomt onder mannen dan vrouwen - bijna twee keer zoveel, om precies te zijn. Bij kleinere tumoren, minder dan 1 - 2 cm, is genezing doorgaans goed mogelijk. Helaas worden de meeste mondtumoren pas ontdekt als ze al groter zijn en al zijn uitgezaaid naar de lymfeklieren onder de kaak en in de hals. Check dus af en toe je mond.
Doe de check door met je mond wijd open goed te kijken en voelen naar veranderingen. Controleer op (pijnlijke) zwellingen, rode of witte plekjes, wondjes en zweren in de mond. Dit hoeft niet meteen een teken van mondkanker te zijn, maar houden deze klachten langer aan, laat het dan controleren bij een arts. Wanneer je ook klachten als pijn aan de hals, kaak en/of oren hebt is het verstandig om snel een KNO-arts te zien.
Check je tandvlees
Paradontitis is een veelvoorkomende aandoening, vooral bij mannen. Wanneer een tandvleesontsteking niet behandeld wordt, kan dit uitbreiden naar het kaakbot. Dan spreken we van paradontitis. Door parodontitis kan gebitsverlies optreden. Dit heeft gevolgen voor de kauwfunctie en spraak, bovenal maakt het je niet knapper als je tanden uitvallen. De parodontale ontsteking kan echter ook een negatieve invloed hebben op de algemene gezondheid. Vooral bij suikerziekte, hart- en vaatziekten kan parodontitis tot ernstige complicaties leiden. Preventie is dus van groot belang.
Controleer je tandvlees regelmatig om er bij een eventuele ontsteking snel bij te zijn. Dit doe je het beste na het poetsen van je tanden. Als je tandvlees gezwollen is, rood ziet of bloed is dit geen goed teken. Ook als je tandvlees pijnlijk aanvoelt bij het eten of poetsen, is de kans groot dat je mond niet helemaal gezond is. Je kunt het beste een afspraak maken bij je tandarts. Die kan het plaque verwijderen en zorgen dat een irritatie aan het tandvlees niet uitdraait op paradontitis.
Check je huid
Huidkanker is een veel voorkomende ziekte, die ongeveer 1 op de 6 Nederlanders treft. Huidkanker komt voornamelijk door de zon of UV-straling, maar ook andere factoren als erfelijkheid en huidtype kunnen een rol spelen. Er zijn verschillende soorten huidkanker, waarbij de één beter te genezen is dan de ander. Voor iedere soort huidkanker geldt dat hoe eerder je erbij bent hoe beter het te genezen is. Daarom adviseren wij om iedere maand je gehele huid goed te controleren.
Kleed je helemaal uit en controleer je huid. Wees zorgvuldig en vergeet plekken als je voeten en je oren niet te checken. Vraag eventueel hulp van je partner om ook de lastigere plekken, zoals je rug, te inspecteren. Kijk naar moedervlekken. Als je opeens nieuwe hebt, ze groeien, of veranderen van kleur of vorm is dit verdacht. Het hoeft heus niet zo te zijn dat je moedervlek kwaadaardig is, maar bij deze tekenen is het verstandig het te laten controleren bij je huisarts of een dermatoloog. Andere tekenen van beginnende huidkanker zijn plotseling ontstane zweertjes die slecht genezen, of wratachtige knobbeltjes of plekjes op de huid die jeuken, gemakkelijk bloeden of van kleur en/of grootte veranderen. Ga met dergelijke plekjes altijd naar de huisarts.
Check je borst
Borstkanker is niet alleen een ziekte die voorkomt bij vrouwen. Ook mannen kunnen borstkanker krijgen, al komt het in de praktijk niet vaak voor. Het zijn voornamelijk oudere mannen die deze diagnose krijgen. Om zeker te zijn is het verstandig om af en toe je borst te controleren op afwijkingen. Bij mannen wordt borstkanker vanwege de minder grote kans namelijk vaak pas (te) laat ontdekt.
Het beste moment om jezelf te controleren is onder de douche. Kijk en voel of je borst van vorm veranderd is en controleer op gekke bobbels of knobbeltjes. Dit is een verdikking die vaster aanvoelt dan het weefsel eromheen. Borstkanker bij mannen kan op alle plaatsen in de borst ontstaan. Meestal zit de tumor in de buurt van de tepel. Daar zit bij de man namelijk het meeste borstweefsel. Check dus met name je tepels goed. Als je iets geks ziet, twijfel dan niet en bezoek je huisarts.