Fitter terugkomen van vakantie? Dat gaat vanzelf op Sardinië – en wel hierom

Kun je in goede gezondheid 100 worden, zonder een leven vol diëten, supplementen en sportschoolbezoeken? Wel als je leeft zoals de inwoners doen in de ‘Blue Zones’: vijf geïsoleerde plekken op de wereld waar mensen significant ouder worden dan gemiddeld. Wat is hun geheim? En wat kun jij ervan leren?

Sardinië: Het eiland van de oudste mensen ter wereld

Om het geheim achter de Blue Zones te ontrafelen, reis ik af naar de bergachtige regio Ogliastra, in het oosten van het Italiaanse eiland Sardinië.Volgens statistieken leven hier enkele van de oudste mensen ter wereld. En waar er wereldwijd vijf keer zoveel vrouwen als mannen 100 jaar of ouder worden, is die verhouding in dit deel van Sardinië gelijk. Cijfers waar je oren van gaan klapperen. Wát is hun geheim?

Ik weet dat de mensen hier al jaren zeer geïsoleerd wonen. Ze vormen een hechte gemeenschap, die al generaties lang op elkaar is aangewezen en nog altijd op traditionele wijze in haar levensonderhoud voorziet, onder meer door schapen te hoeden. Zo zorgen de mannen voor de schapen en lopen ze zodoende dagelijks met hun kuddes over de steile bergflanken. Die pittige fysieke inspanning houdt ze fit. Ik ben nog geen 30 en leg wekelijks kilometers af op de loopband, maar de 90-jarige herder die me naar de kudde leidt, houd ik slechts met moeite bij. Mijn gids vertelt dat de mensen hier álle afstanden te voet afleggen, ook als ze naar de kerk of naar het dorpscafé gaan. En in dit landschap betekent dat niet dat je een paar straten verderop moet zijn, maar dat je continu heuvel op, heuvel af loopt.

’s Avonds lees ik dat uit onderzoek blijkt dat hoe steiler het terrein, hoe hoger de kans is op een langer leven. Bovendien is de omgeving hier – zeker vergeleken met de hectiek in Nederland – ongelooflijk rustgevend. Logisch dat zo veel mensen hier met gemak de 100 aantikken – of is dat te simpel gedacht?

Weinig eiwitten

Dat de inwoners van deze Blue Zone zo geïsoleerd leven, hebben ze te danken aan de Fenicische en Romeinse bezetters, die de Sardijnen duizenden jaren geleden verdreven van de kust. Toen daarna eerst de 1.800 kilometer lange kustlijn van het eiland het strijdtoneel werd van plunderende piraten en later de malariamuggen het wonen aan zee onmogelijk maakten, trok de bevolking nog verder weg, de veilige bergen in. Doordat de afstand tot vruchtbaar land en het visrijke zeewater te groot was geworden, gingen de inwoners in bergdorpen schapen hoeden en groenten verbouwen.

In hun zoektocht naar een verklaring voor de hoge levensverwachting op Sardinië bestudeerden Blue Zoneresearchers niet alleen data van onderzoeken onder 100-jarige eilandbewoners. Ook herlazen ze voedingsonderzoeken uit de 20^ste eeuw, zoals dat van G. Peretti, die in de jaren 40 het voedingspatroon van de Sardijnen bestudeerde. Hij ontdekte dat het Sardische dieet voor slechts 15% uit eiwitten bestond, waarvan driekwart plantaardige eiwitten was. Mensen die eiwitarm eten, zoals de 100-jarigen in Ogliastra al hun hele leven doen, hebben minder kans op diabetes en kanker, en leven langer, zo blijkt uit recent onderzoek van de Davis School of Gerontology. Het Sardische dieet bestond verder voor 65% uit koolhydraten, zoals brood, bonen of pasta. De overige 20% bevatte vetten, voornamelijk afkomstig uit dierlijke bronnen, zoals geitenmelk of schapenkaas. Ook vloeide de wijn rijkelijk. Dat de laatste traditie nog goed in stand is gebleven, ervaar ik zelf wanneer mijn reisgenoten en ik nippen van een glas zelfgemaakte rode wijn tijdens de lunch.

Schadelijke invloeden

Goed, dat het Sardische dieet invloed kan hebben op de leeftijd van de eilandbewoners is duidelijk. Maar eten de mensen hier dan echt al eeuwenlang hetzelfde? Nee, zo blijkt uit onderzoek. Toen door de aanleg van geplaveide paden de kustgebieden in de jaren 60 beter bereikbaar werden, opende dit letterlijk de weg naar ander en gevarieerder voedsel. De mensen die in de bergdorpen woonden, konden zich bijvoorbeeld ook ander vlees dan schapenvlees veroorloven. Maar deze veranderingen in het Sardische dieet zorgden voor een explosieve stijging van het aantal mensen met hart- en vaatziekten, diabetes en obesitas. De oudere generatie, die vasthield aan het traditionele voedingspatroon, bleef deze ziekten bespaard, wat de invloed van voeding op de levensverwachting onderschrijft.

Voor de ouderen reden te meer om de jongere generatie bewust te maken van de traditionele levensstijl en dat blijkt aardig te lukken. Andere traditionele gewoonten zijn nagenoeg onveranderd gebleven. Je hoeft op Sardinië weinig moeite te doen om een herder tegen te komen, sterker nog: je struikelt er bijna over. Al is het tegenwoordig niet meer mogelijk om rond te komen van alleen schapenhoeden. Dankzij de hechte familiebanden is het echter nog steeds vanzelfsprekend dat iedereen zijn steentje bijdraagt. Pensioenen kennen ze hier niet; is een herder te oud om schapen te hoeden, dan draagt hij op een andere manier iets bij aan de gemeenschap.

Toeval!

Hoewel de Sardische keuken onder invloed van ‘nieuwe’ voedingsmiddelen dus is veranderd, bestaat de basis nog steeds uit seizoensgroente, schapen vlees en -kaas, wijn en zuurdesembrood. Allemaal voedingsmiddelen die je gezondheid een boost kunnen geven en die je makkelijk aan je eigen dieet kunt toevoegen om je levensverwachting te verhogen. Blue Zone researchers stellen dat de levenswijze van Ogliastra de reden is dat er op het eiland zo vaak 100 kaarsen worden uitgeblazen.

De belangrijkste les die ík leerde op Sardinië, is dat gezond leven hier vooral heel ongedwongen gaat. En dat er dus eigenlijk helemaal geen geheim is. Deze levensstijl en het slimme dieet zijn bij toeval ontstaan als gevolg van historische gebeurtenissen. Een toeval waar jij dus je voordeel mee kunt doen.

Blue-zone je leven

Kook natuurlijk En dan bedoelen we niet alleen met pure ingrediënten, maar ook zonder elektrische keukenhulpjes. Zo blijf je op een natuurlijke manier bewegen en versnel je door je inspanning je stofwisseling tijdens het koken.

Verstop junkfood Dat het beter is om zo veel mogelijk junkfood uit je leven te bannen, hoeven we jou hopelijk niet meer te vertellen. Haal je toch ongezonde dingen in huis, bewaar ze dan op een plek waar je moeilijk bij kunt. Zo kom je minder snel in de verleiding.

Eet offline En met offline bedoelen we dat je niet voor een scherm eet. Zo eet je bewuster, langzamer en minder: als je rustig eet, krijgen je hersenen eerder het signaal dat je vol begint te raken.

Serene slaapkamer voor meer sex In de slaapkamers in de Blue Zone ligt de temperatuur tussen de 12 en 18 graden, ze zijn verduisterd en afleidende elektronica is een no-go. En dit blijkt goed voor stomende actie tussen de lakens. Ja, zelfs als je ouder dan 50 bent. Meer dan 80% van de 65-plussers op het Griekse eiland Ikaria heeft nog steeds sex, zonder hulp van blauwe pilletjes. Een slaapkamer zonder afleiding kan dus het verschil maken.

Planten maar Planten in huis zorgen niet alleen voor een schone lucht, ze hebben ook water nodig. Met planten water geven, verbrand je net zo veel calorieën als met lopen of stretchen.

Maak een mancave Tover een kamer in je huis om tot een plek waar jij kunt ontstressen. Op Sardinië maken mannen samen wijn en muziek in kelders waar vrouwen niet welkom zijn. Als deze creativiteit niet aan jou besteed is, kun je altijd nog een boek lezen. Je PS4 is er helaas niet toegestaan.

Creëer jouw moai Op het Japanse eiland Okinawa hebben mensen een moai, een groep vrienden voor het leven. We imiteren het gedrag en gevoelens van naasten en gezond gedrag is net zo besmettelijk als verkoudheid. Kies de mensen om je heen dus met zorg uit voor verregaande impact op je geluk en levensverwachting.

Ga toch lopen Waarom fietsen als je dezelfde afstand ook lopend kunt afleggen? Neem een voorbeeld aan de mannen in Ogliastra en laat je fiets voor korte stukken staan.

Drink wijn Help je afweersysteem door dagelijks één tot drie kleine glazen rode wijn te drinken om zo plantaardige antioxidanten te absorberen. Bonus: je ontspant meer, waardoor je stressniveau daalt.

Maak van eten een feest Geniet dagelijks van goede maaltijden en gun jezelf een cheat meal op z’n tijd. Als jij gelukkig wordt van een frikandel speciaal, zet je toch gewoon af en toe de frituur aan? Het gaat om de balans tussen gezond eten en de teugels laten vieren. Door jezelf niets te ontzeggen, voelt gezond eten niet als een straf.

Volg je Men's Health al op Facebook en Instagram?