Wat er écht met je lichaam gebeurt als je afvalt

Afvallen is zeker geen rozengeur en maneschijn. Naast dat het enorm lastig kan zijn om kilo's te verliezen, kunnen er ook nare bijverschijnselen ontstaan. Ontdek hier welke negatieve bijwerkingen afvallen voor jou kan hebben.

Er hangen talloze voordelen aan het verliezen van overtollig gewicht. Deze voordelen wegen zeker op tegen de tijdelijke bijwerkingen die bij afvallen horen. De bijverschijnselen uit dit artikel komen vooral voor bij mensen die ongezond snel of ongezond veel proberen af te vallen. Dat betekent bijvoorbeeld dat je in een te groot calorietekort verkeert of afvalt tot een gezond vetpercentage. In dat geval kan je last hebben van deze vervelende bijwerkingen, die je in mindere mate ook meemaakt als je op een normale manier wil afvallen.

Lichamelijke bijwerkingen van gewichtsverlies

Overtollig gewicht lozen heeft overwegend positieve effecten op je gezondheid. Zo loop je bijvoorbeeld minder risico op hart- en vaatziektes en diabetes. Maar aan (snel) afvallen zitten soms ook negatieve kanten. Denk bijvoorbeeld aan overtollige huid die kan overblijven nadat je veel kilo’s bent kwijtgeraakt. Daarnaast zou je last kunnen krijgen van deze bijwerkingen.

Verlies van spiermassa en kracht

Wanneer je wil afvallen, eet je minder calorieën dan je dagelijks verbrandt, waardoor je lijf de reservestoffen in je lichaam gaat gebruiken als brandstof. Hoe graag we je ook zouden willen vertellen dat van deze reserves alleen je zwembandje wordt gebruikt: dat is niet zo. Vooral wanneer je in een enorm calorietekort verkeert, loop je het risico om veel spiermassa te verliezen. Je kunt dit risico verkleinen door voldoende eiwitten te eten en zwaar te blijven sporten.

Hormonale veranderingen en libido

Mannen die streng diëten of doortrainen tot een enorm laag vetpercentage, kunnen hun hormoonspiegel in de war brengen. Hierdoor hebben ripped mannen die niet stiekem een hulpmiddeltje gebruiken, vaak enorm lage testosteronniveaus. Zorgt er niet alleen voor dat je moet en futloos voelt, maar kan volgens onderzoek ook je libido verpesten. Hiervoor geldt: blijf voldoende gezonde vetten eten, zodat je lichaam de hormonen kan aanmaken die het nodig heeft. En bepaal een goed einddoel voor jezelf, op het gebied van vetpercentage. Slanker is niet altijd beter en zéker niet gezonder.

Energieniveau en vermoeidheid

Je kunt je voorstellen dat je maar weinig energie hebt wanneer je weinig eten binnenkrijgt. Ook dit geldt vooral voor mannen die langdurig afvallen of een zeer streng dieet volgen. Mede hierom trainen covermodellen vaak in de ochtend: na de rest van de dag heb je hier gewoon geen energie meer voor. Om dit te voorkomen kies je voor een klein behapbaar calorietekort. Je mag echt weleens voelen dat je aan het diëten bent, maar als je dagelijks als een lijk op de bank ligt gaat er iets fout.

Mentale en emotionele gevolgen van gewichtsverlies

En dat niet gezelliger worden is natuurlijk niet zo gek. Eten (of niet eten) heeft een enorme invloed op hoe we ons voelen. Zowel fysiek als ook mentaal. We kennen allemaal wel iemand die bloedchagrijnig wordt als-ie een tijdje niet gegeten heeft.

Redacteurs Bart en Martyn ondergingen in 2019 zelf zo’n extreem afvaltraject en vertelden in de Men’s Health documentaire: In 12 Weken Drooggespierd alles over hun ervaring. Spoiler: ze werden er niet gezelliger op.

Afvallen en stemmingswisselingen

Dit zit ‘m natuurlijk deels in die hormoonspiegel die door de war is, maar ook in heftige heftige fluctuaties in je bloedsuikerspiegel. Deze kunnen ervoor zorgen dat je het ene moment op en top energiek bent, en daarna doodmoe.

Verband tussen gewichtsverlies en depressieve gevoelens

Maar het zijn niet alleen ongevaarlijke suikerspiegelfluctuaties waarmee je te maken kun krijgen. Zo suggereert onderzoek dat afvallen tot depressies kan leiden. Waar dit precies aan ligt is onduidelijk, en het moet nog beter onderzocht worden voordat we conclusies kunnen trekken. Het kan te maken hebben met onrealistische dromen van hoe een ‘slanker leven’ eruit zou zien. Als na het afvallen blijkt dat je leven nog steeds niet zo is als je graag wilde, kan dit mogelijk tot psychische klachten leiden.

Obsessief eetgedrag

Tot slot kan (streng) diëten je relatie met eten ernstig verstoren en leiden tot eetstoornissen. Denk bijvoorbeeld aan anorexia, obsessief afvallen, maar ook enorme eetbuien als bij boulimia. Daarnaast ligt het minder bekende orthorexia op de loer. Bij orthorexia (Orthos = recht/juist, orexis = eetlust) zijn mensen obsessief bezig met het leiden van de perfecte gezonde levensstijl. Bijvoorbeeld door tot in het extreme vast te houden aan een streng dieet. Dit is niet alleen loeizwaar, zowel fysiek als mentaal, maar kan ook enorme sociale gevolgen hebben

Hoe ga je om met mentale risico’s?

Allereerst moet je bedenken waarom je wil afvallen en of dat wel echt nodig is. Als je hierover advies wil inwinnen kan je bijvoorbeeld naar een gediplomeerd diëtist gaan. Die kan je verder op weg helpen. Wanneer je een duidelijk doel voor ogen hebt is het makkelijker om te dealen mentale uitdagingen, vermoeidheid en stemmingswisselingen die daarbij horen.

Daarnaast is het belangrijk om je te realiseren dat afvallen makkelijker gaat als het niet het doel, maar een bijproduct is van je gezondere levensstijl. Bijvoorbeeld doordat je meer groenten en fruit bent gaan eten, of meer bent gaan bewegen. Wanneer je op die manier voor een gezondere levensstijl gaat, is afvallen een gevolg van het (prettige)  leven dat je nu leidt.

Tot slot: wees niet te hard voor jezelf. Tuurlijk, als je echt wil afvallen ga je een paar keer door de trek heen moeten bijten. Maar in een realistisch dieetplan zit ook ruimte voor een stukje taart op je verjaardag of een drankje in het weekend.

Meer van Men's Health? Volg ons ook op Facebook, Instagram en TikTok