Dit zegt de geur van je ontlasting over je gezondheid

Iedereen moet iedereen naar de wc, en toch schamen ons toch een beetje voor de geur die we achterlaten op het toilet na een grote boodschap. Stom eigenlijk. Het is namelijk belangrijk om je ogen én neus open te houden tijdens zo'n bezoek aan het kleinste kamertje.

Heb jij altijd een halve bus wc-verfrisser nodig na de grote boodschap? Dan is er misschien meer aan de hand dan je denkt. Maar wat veroorzaakt (extreem) stinkende ontlasting? We vragen het aan darmfloratherapeut Nienke Gottenbos, a.k.a. de poepdokter.

Stinkt poep altijd?

'Ja, poep hoort een bepaalde walging op te roepen. Deze vieze geur ontstaat doordat het afvalstoffen bevat. Dit zijn soms zelfs ziekteverwekkers die je lichaam naar buiten heeft gewerkt', legt ze uit. 'In principe stinkt het dus altijd, maar we zien wel dat de geur kan verschillen. Dit heeft met verschillende factoren te maken, zoals wat je eet en hoe goed je darmflora werkt.'

Verschillende geuren van poep

Ontlasting ruikt dus nooit naar bloemetjes. Maar als het ruikt alsof er een soort chemische oorlog heeft plaatsgevonden, dan weet je dat er echt iets niet goed gaat in je lichaam. Extreem stinkende ontlasting kan namelijk wijzen op (ernstige) gezondheidsproblemen. Wanneer je poep zó ruikt, is er vaak wat meer aan de hand:

Zure geur

Zuur kan betekenen dat er gisten of schimmels in het spel zijn die je ontlasting extra zuur maken. Dat is volgens de poepdokter de meest voorkomende oorzaak. Het kan ook zijn dat je te weinig alvleeskliersap produceert. Je maaginhoud is namelijk heel zuur en dat sap neutraliseert dit. Als je alvleesklier daar niet genoeg van aanmaakt, ruikt je poep dus wat zurig.

Ook kan je ontlasting te kort in je lichaam hebben gezeten. 'Het spijsverteringsproces loopt dan niet zo lekker.' Een korte biologieles: in je dunne darm worden alle voedingsstoffen uit voedsel gehaald en worden afvalstoffen toegevoegd. Vervolgens vindt in de dikke darm een naverteringsproces plaats. Daar worden de laatste vezels en voedingsstoffen door je lichaam opgenomen, voordat de poep in de wc-pot belandt. 'Als dit niet goed gaat, blijft er dunne poep of diarree over die wat zurig ruikt.'

Ammoniaklucht

Deze lucht ontstaat vaak door wat je eet of wanneer je darmflora niet in balans is. Een bepaalde bacteriegroei of stikstof wordt onvoldoende verteerd, waardoor dit voeding kan worden voor schadelijke bacteriën. Hierdoor produceert je lichaam ineens ammoniakachtige stoffen, waardoor je poep nog erger gaat stinken.

Rotte eieren

'Dit is echt een zwavelproductieprobleem', zegt Gottenbos. Er wordt dan te veel zwavel geproduceerd. Meestal komt dat omdat de eiwitvertering niet goed gaat. Door rottingsprocessen komen zwavel- en stikstofrijke gassen vrij, die je ontlasting laten stinken naar rotte eieren. 'Bij deze geur hoeft het niet per se verkeerd te gaan in je darmen, maar het probleem kan ook bij je maag of alvleesklier liggen.'

Zoetige geur

Bij een zoete geur denk je niet gelijk aan ontlasting, maar toch kan het soms wat zoeter ruiken dan normaal. Dit komt meestal door een bacteriële infectie of schimmelvorming.

Ga zelf op onderzoek uit

Zolang je niet gillend over de grond rolt van de pijn, worden ontlasting- of darmproblemen vaak niet serieus genomen. Daar baalt Gottenbos van, want je lichaam geeft door middel van een opgeblazen gevoel, winderigheid of wisselende ontlasting juist signalen af dat er iets niet helemaal goed gaat. Dit is niet altijd een acuut probleem, maar op latere leeftijd zorgt het wel voor een hogere kans op ernstige aandoeningen, zoals kanker.

Je ontlasting is een graadmeter. Gottenbos vergelijkt het met de lampjes van je auto. 'Brandt er een lampje, maar gaat die na 10 minuten weer uit? Dan hoeft er niet gelijk iets aan de hand te zijn. Blijft het lampje branden? Dan weet je dat er iets niet goed is en je langs de garage moet. Met zo'n auto zou je niet blijven rondrijden, dus dat geldt eigenlijk ook voor je lichaam. Stinkt je ontlasting enorm, is het veel te dik of te dun en houdt dat een tijdje aan? Trek dan aan de bel.

Tips om erachter te komen waarom je poep zo stinkt

'Mensen vragen weleens: Wat merk je nu van een goede darmflora? Maar dat is het 'm juist. Als alles goed gaat, merk je er dus niks van. Goede poep ziet er als volgt uit: het is een mooi gevormd worstje, je hebt geen halve rol wc-papier nodig om je billen af te vegen, je ziet geen remsporen, je moet bij voorkeur elke dag, je hebt geen buikpijn of opgeblazen gevoel en het mag niet extreem stinken.'

Je kunt aan de geur wel iets afleiden, maar het is niet zo dat de geur direct vertelt wat eraan de hand is. Daarom geeft Nienke de poepdokter nog een paar tips om te achterhalen waarom je poep zo erg stinkt:

Houd een voedingsdagboek bij

De eerste stap is om een voedingsdagboek bij te houden. 'Zo kun je een verband proberen te ontdekken met wat je eet. Vandaar uit kun je verder gaan onderzoeken hoe je deze vervelende klachten kunt verminderen', legt Gottenbos uit. Vergeet ook niet om op te schrijven hoe je ontlasting eruitziet, hoe het ruikt en hoe je je die dag voelt.

Ga naar een darmfloratherapeut

Ernstige buikklachten, diarree, verstopping of bloed in de ontlasting zijn red flags. In dat geval moet je altijd even contact opnemen met je huisarts.

Als je gewoon regelmatig ongemakken ervaart, kun je eens langs een darmfloratherapeut gaan om uit te zoeken hoe jij lichaam op bepaalde voedingsmiddelen en -stoffen reageert. 'Een huisarts kan je ook wel helpen, maar vaak wordt er al snel de stempel Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS) opgeplakt. Het wordt vaak niet verder uitgezocht, terwijl PDS niet het eindpunt maar het beginpunt hoort te zijn.'

Neem geen genoegen met medicijnen

Probeer altijd de oorzaak te vinden en neem niet zomaar genoegen met medicijnen. 'Als je een steentje in je schoen hebt, heb je niks aan een aspirientje. De pijn verdwijnt misschien even, maar komt vanzelf weer terug. Dat steentje blijft in je schoen zitten. Door de oorzaak te achterhalen, kom je van dat steentje af en kun klachtenvrij verder leven.'