"Succes maak je zelf, anders ben je een mislukkeling"

'We've all been raised to believe that one day we all be millionaires and moviegods and rock stars. But we won't. And we're slowly learning that fact and we're very, very pissed off,' spreekt hoofdrolspeler Tyler Durden in Fight Club. Een film die stamt uit 1999, maar heden ten dage nog meer de spijker op z'n kop slaat, dan toentertijd. We verlangen altijd naar méér, en als dit niet lukt raken we gefrustreerd met burn-outs, depressies en relatiebreuken tot gevolg. Succes, dat maak je immers zelf.

Succes maak je zelf, toch?

Want succesvol zul je zijn in onze maatschappij. Huisje kopen, goeie baan, knappe partner, sportief lichaam en het liefst heb je ook nog een exceptionele financiële klapper gemaakt met een slimme belegging, waar je vervolgens over opschept om je vrienden een flinke fear of missing out aan te praten - met bijpassend schuldgevoel. Behoor je niet tot deze succesvolle groep mensen? Dan heb je er een potje van gemaakt.

Maar is het echt jouw schuld, als je niet zo succesvol bent als je zou wensen? Verantwoordelijk zijn voor je eigen succes is een interessante discussie die zich bevindt op het snijvlak tussen de vrije wil en determinisme. Waar je bij het geloof in een vrije wil volledig verantwoordelijk bent voor je eigen handelen, wordt je handelen volgens het determinisme beïnvloed door je omgeving. Vertaal je deze denkwijzen naar succes, dan leidt dat tot de vraag hoeveel speelruimte er voor jou is om succes te realiseren.

Veel speelruimte, is het antwoord van ons heersend neoliberaal gedachtegoed. Onze dromen zijn maakbaar, à la de American Dream. Hoe harder je werkt, hoe succesvoller je zult zijn. Een meritocratische gedachte: je wordt beloond voor je inzet. Maar is dat echt zo? Volgens historicus Rutger Bregman is de sociale ladder beklimmen een stuk moeilijker dan we denken. Zo wordt deze ladder de afgelopen 500 jaar al nauwelijks beklommen (tenzij je de loterij wint). Niet overtuigd? Kijk maar eens naar je eigen omgeving: hoeveel mensen slaan vrijwel dezelfde weg in als hun ouders? Hoeveel mensen ontstijgen daadwerkelijk hun eigen sociale klasse? Precies.

Rupsje Nooitgenoeg

Al valt er genoeg op aan te merken dat de sociale ladder beklimmen eerder een luchtkasteel dan realiteit is, relativeert dit wel het idee dat een gebrek aan succes aan jezelf te wijten valt. Daarmee stort een hardnekkig fundament voor teleurstellingen en zelfverwijten in. Nu alleen nog de betrekkelijkheid inzien van het immer groenere gras op social media en je gaat een stuk gelukkiger door het leven.

Kortom, kijk minder naar anderen en focus meer op jezelf. En verlang minder. Met het ene verlangen wakker je namelijk het volgende aan. 'Met het proeven van rijkdom is het net zo als met het drinken van zeewater: je krijgt er alleen maar meer dorst van', aldus filosoof Arthur Schopenhauer. Het Rupsje Nooitgenoeg syndroom. Laat je niet gek maken. Verlang niet naar wat anderen hebben. Grote kans, dat je meer dan genoeg hebt voor een succesvol leven.

MvG,

Mart de Jong
Digital Content Manager