Wat zijn de voordelen en nadelen van koud douchen?
Koud douchen en ijsbaden nemen na het sporten. Alle influencers lijken het te doen, maar of het ook écht het doel dient dat zij voor ogen hebben..
© Getty Images - Tero Vesalainen
Het is een trend die we steeds vaker terug zien komen: koud (af) douchen. Wat zijn de mogelijke voordelen en nadelen van koud douchen en hoelang moet je douchen voor deze effecten? We hebben een aantal plussen en minnen voor je op een rij gezet.
De voordelen van koud douchen
Koud douchen heeft een aantal fysieke en psychologische voordelen. Allereerst kan koud douchen de bloedtoevoer naar je huid verbeteren. Dat komt doordat je lijf in eerste instantie de smalle vaten onder je huid dichtknijpt wanneer je lichaam te koud wordt. Dit doet je lichaam zodat je lichaamstemperatuur niet te ver daalt. Wanneer je na deze onderdompeling in koud water weer opwarmt kan het bloed weer vrij stromen. Door de regelmatige blootstelling aan kou zou jij je vatenstelsel kunnen trainen wat op termijn voor een betere doorbloeding kan zorgen. Dit kan goed zijn in het behouden van o.a. een gezonde huid. Hiervoor hoef je niet direct 10 minuten koud te douchen. Koud afdouchen en onder de straal staan tot je ademhaling onder controle is en je gewend bent aan de kou, is meer dan genoeg.
Andere voordelen van koud douchen zijn vooral mentaal. Zo zweren sommige mensen erbij dat de rush die ze krijgen na een koude ochtenddouche nog beter werkt dan een kopje koffie in de morgen. Fins onderzoek naar winterzwemmers stelt daarnaast dat regelmatige blootstelling aan koud water je een energieker leven kan geven. Daarnaast kan het doen van iets wat je écht niet wil, direct in de morgen, precies de kickstart zijn die je nodig hebt om actief en gedisciplineerd de dag door te komen. Je hebt die eerste horde namelijk al direct genomen. Zowel de mentale als fysieke voordelen zijn niet voor iedereen hetzelfde, misschien werkt koud douchen niet voor jou. Daarnaast is het belangrijk om te realiseren dat er nog niet voor al de geclaimde voordelen gegrond bewijs is.
Afsluitend is koud(er) douchen natuurlijk goed voor de planeet. Kouder douchen betekent minder verbruik van gas of, als je een elektrische boiler hebt, stroom. We hoeven je denk ik niet uit te leggen dat minder altijd beter is, wanneer het gaat over verbruik.
De nadelen van koud douchen
Laten we beginnen met het meest voor de hand liggende nadeel: het is f*cking koud! Verder heeft het niet per se nadelen om koud te douchen, behalve een paar contextuele. Zo is de verleiding om koud te douchen wanneer het warm is erg groot. Lekker afkoelen onder de koude douche. Maar dat effect wat we hierboven beschrijven, dat met die vaten die zich afsluiten, is in dat geval juist totaal niet voordelig. Wanneer je lichaam z'n warmte kwijt wil, moeten die vaten juist open blijven, tot dicht onder de huid. Via de huid kan het die warmte namelijk het best kwijt. Douche je te koud, dan blijft de warmte in je lijf, stap je onder de douche vandaan en begin je direct weer te zweten. Da's toch zonde.
Daarnaast is er inmiddels bewijs dat een koud bad of douche na je training het spierherstel op middellange termijn hindert. Recente meta-analyse gedaan door Piñero et. al (2024) keek naar het verschil tussen een koud en warm bad na je workout en de effecten die dit heeft op kracht en spierherstel na een intensieve training. Hun conclusie staat haaks op wat veel mensen tot noch toe dachten, maar is in lijn met de gegevens uit Ahokas et al. (2020): koud water lijkt niet of nauwelijks invloed te hebben op het verminderen, of toenemen van ontstekingsmarkers, die spierschade aangeven. Waar echter wel verschil in wordt gezien, is het spierherstel na 48 uur. De groep die na het sporten van een warm bad genoot, is na 48 uur weer in staat om volledige explosieve kracht te leveren, waar zij die zichzelf in koud water onderdompelden nog lichte tekenen van vermoeidheid vertoonden.
Conclusie
Koud douchen kan bepaalde fysieke voordelen hebben, maar deze zijn eigenlijk altijd contextafhankelijk. Mentale voordelen zijn lastiger te meten. Daarom zou je ervoor kunnen kiezen om het een tijdje uit te proberen. De nadelen van koud douchen zijn minimaal — zelfs wanneer je direct na het sporten koud afdoucht — dus als je het aan ons vraagt: probeer het gewoon! Baat het niet dan schaadt het niet en het is in ieder geval goed voor je portemonnee om wat minder warm te douchen.