Snel afgeleid? Misschien besteed je te veel tijd op social media
De TikTok concentratie.
© Getty Images - Teera Konakan

Laten we eerlijk zijn: je hebt waarschijnlijk vaak gedacht dat je 'even' een kwartiertje op TikTok zou doorbrengen, om er vervolgens achter te komen dat je al een uur aan het scrollen bent. En ja, we begrijpen het helemaal. Maar terwijl jij gedachteloos door je tijdlijn scrolt, vraagt de wetenschappelijke wereld zich af: wat doet die eindeloze stroom van content eigenlijk met je aandachtsspanne?
Hapklare prikkels
Scrollen door social media, zoals TikTok en Instagram, kan je concentratievermogen flink onder druk zetten. Social media platforms zijn ontworpen om je voortdurend te betrekken met een eindeloze scroll functie. Er zit letterlijk geen einde aan. Je brein wordt constant blootgesteld aan korte, krachtige prikkels die voor de ene dopaminepiek na de andere zorgen, zonder dat je hoeft na te denken. Dit kun je vergelijken met een snelle snack - lekker en makkelijk, maar (in de meeste gevallen) niet bepaald voedzaam.
Wat zegt de wetenschap?
Helaas is het geen fabeltje dat social media invloed heeft op je concentratie. Onderzoek wijst uit dat regelmatig gebruik van social media je vermogen om je te concentreren op taken die meer mentale inspanning vereisen, kan ondermijnen. Deze platforms trainen je brein om korte, snelle prikkels te verwachten en te waarderen. Hierdoor wordt je brein geprogrammeerd om constant op zoek te gaan naar de volgende snelle hit, wat het moeilijker maakt om langere, inspannende taken vol te houden.
Ook een studie gepubliceerd in het Journal of Behavioral Addictions laat zien dat frequent social media-gebruik kan leiden tot een verminderd vermogen om te focussen op langere taken. De onderzoekers ontdekten dat mensen die regelmatig korte prikkels binnenkrijgen, meer moeite hebben om zich langdurig te concentreren. Dit komt doordat hun brein gewend raakt aan de constante stroom dopamine van likes, shares, en nieuwe content.
Kort, korter, kortst
Stel je voor dat je brein een spier is. Als je die spier traint om alleen maar korte sprints te doen, wordt die sterker in korte afstanden. Maar wat gebeurt er als je ineens een marathon moet lopen? Dan wordt het zwaar. Je spanningsboog werkt net zo: als je die alleen traint met korte filmpjes, wordt die minder goed in het uitvoeren van lange afstandswerk, zoals een essay schrijven of een boek lezen. Zelfs televisie kijken zonder telefoon in de hand, kan voor de echte dopamine seekers lastig zijn.
Balans vinden
Betekent dit dat je social media helemaal moet vermijden? Natuurlijk niet. Maar het is wel verstandig om bewust met je gebruik om te gaan. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt en regelmatig beweegt; studies tonen aan dat hydratatie en dagelijkse lichaamsbeweging de concentratie en cognitieve functies verbeteren. Daag jezelf ook door activiteiten te doen die langere concentratie vereisen, zoals het lezen van een boek of het schrijven van een verslag. Dit helpt je brein te trainen voor langdurige focus.
Daarnaast kun je tijdslimieten instellen voor je social media gebruik, om te voorkomen dat je urenlang onbewust aan het scrollen bent. Heb je dat al eens gedaan, maar klik je de limieten steeds weg? Herkenbaar. Dan is het misschien tijd voor een digitale detox, om de balans tussen online en offline activiteiten te herwinnen.
Hoe je het ook doet, het gaat erom dat je een evenwicht vindt. Geniet van die video's, maar zorg ervoor dat je brein ook een marathon kan lopen wanneer dat nodig is.