Jaarlijks besluiten tientallen mensen op Schiphol om niet de gate in te gaan vanwege vliegangst. Maar dat hoeft niet langer meer zo te zijn. Volgens de Amerikaanse angstpsycholoog Reid Wilson, bedenker van een wereldwijd overgenomen vliegangstbestrijdingsprogramma, is paniek in het vliegtuig namelijk een normale fysieke reactie op verkeerd geïnterpreteerde signalen. De kern van zijn aanpak is het gebruik van paradox. Volg onderstaand vijfstappenplan en wij weten zeker dat je straks relaxed de zon tegemoet vliegt.
5 tips tegen vliegangst
1: Vertrouw de luchtvaartindustrie
De kleinste kans dat je iets overkomt, heb je aan boord van een verkeersvliegtuig. Als je je hele leven zou doorbrengen in een vliegtuig, zou je risico op een gewelddadige dood (ongelukken etc) tot bijna nul dalen. Laat de volgende feiten goed op je inwerken:
- De kosten en moeite om een vlieger op te leiden zijn vergelijkbaar met die van het opleiden van een chirurg.
- Een verkeersvliegtuig zit letterlijk vol met back-up systemen en kan zelfs zonder stuwkracht uitstekend landen.
- Verkeersleiders volgen elke vlucht van seconde tot seconde en mogen maximaal twee uur onafgebroken werken.
- Bij een bepaalde snelheid móét een vliegtuig vliegen, zoals een schip móét drijven. Zolang het toestel voldoende vaart heeft, is neerstorten fysiek onmogelijk.
- Turbulentie is voor een vliegtuig wat golven zijn voor een schip: het natuurlijke element. Het stijgt of daalt in een verticaal bewegende luchtmassa.
- Een vliegtuig maakt voortdurend geluiden.
2: Verwelkom negatieve sensaties
Vechten tegen paniek is bij voorbaat een verloren zaak. Het primitieve, ‘alarm’ schreeuwende limbische systeem is niet voor rede vatbaar. Hoe harder je roept dat het nare gevoel weg moet gaan, hoe steviger het je in zijn greep neemt. Reid Wilson stelt voor precies het omgekeerde te doen. Verwelkom de symptomen van je angst. Denk niet ‘ik verdraag dit niet, dit moet nú ophouden’, maar moedig je symptomen aan. Kijk hoe ver je je hartslag kunt opstuwen. Als je dat echt met volle overgave doet, vindt de paniek er niks meer aan en zul je tot je stomme verbazing merken dat je rustiger wordt. Volgens Wilson is het zelfs nog gekker. ‘Als ik jongens een flink geldbedrag beloof als ze hun hartslag tijdens de vlucht boven de 100 kunnen krijgen, lukt het ze niet om bang te worden. Angst is laf. Hij houdt niet van een tegenstander die ‘kom maar op’ zegt.’
3: Adem!
Als je angstig of in paniek bent, verandert je ademhalingspatroon. In plaats van diep en rustig, adem je snel en oppervlakkig. Tenzij je fysiek in actie komt – en dat is in het vliegtuig minder praktisch – gaat dat gepaard met sensaties als duizeligheid, benauwdheid, tintelingen in je handen en rond je mond, pijn op de borst... allemaal signalen die de paniek nog versterken. Het goede nieuws is dat je de parasympaticus, de ‘rem’ die je weer kalm maakt, kunt activeren met een rustige buikademhaling. Je moet wel even geduld hebben. De stressrespons komt onmiddellijk, de ontspanningsrespons laat enkele minuten op zich wachten. Zo ga je te werk:
- Adem langzaam maximaal in en probeer daarbij je buik zoveel mogelijk ‘op te blazen’.
- Houd de lucht enkele tellen vast en adem langzaam zo ver mogelijk uit door je mond, met je lippen een beetje op elkaar, zodat je wat weerstand voelt.
- Wacht enkele seconden en adem opnieuw langzaam, diep en zo laag mogelijk in.
- Herhaal deze cyclus tot de adrenalinevloed afneemt.
4: Ontspan
Als je er in slaagt je spieren te ontspannen, neemt je angst per definitie af. Gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ook hier adviseert professor Wilson het principe van de paradox. Voer je spierspanning eerst bewust op, dan volgt automatisch ontspanning. Doe de 10 seconden leuninggreep:
- Knijp met je handen in de stoelleuning en span al je armspieren zo krachtig mogelijk aan. Span ook je buikspieren.
- Hou de greep 10 seconden vast, terwijl je rustig door ademt.
- Laat los en doe 1 bewuste buikademhaling
- Herhaal deze cyclus drie of meer keer.
- Doe een ‘cooling down’ door je armen losjes te laten bungelen.
5: Werk je eigen flight checklist af
Voor en tijdens de vlucht kun je een aantal kleine dingen doen om gedurende de vlucht stressbestendiger te zijn.
- Drink voorafgaand aan en tijdens de vlucht geen cafeïnehoudende dranken en eet geen suikerhoudende waren. Zowel cafeïne als suiker stimuleren de afgifte van stresshormonen en kunnen leiden tot bloedsuikerschommelingen.
- Drink wat meer water dan normaal; de lucht aan boord is tamelijk droog.
- Gebruik voor en tijdens de vlucht geen alcohol. Meestal werkt alcohol angstdempend, maar het kan ook angstaanvallen uitlokken, die dan extra heftig zijn.
- Stop een paar intellectuele uitdagingen in je handbagage, zoals een goed boek, een interessante podcast, etc. Concentratie en angst zijn onverenigbaar. Met andere woorden, als het je lukt om ergens op te focussen, ben je automatisch rustig. Forceren werkt echter averechts.
- Vertrek op tijd naar Schiphol, zodat je niet hoeft te haasten. Ga vroeg door de douane en geniet van het hectische luchthavenbedrijf. Als je op weg bent naar iets leuks, visualiseer dan je aankomst en verblijf.
- Doe zodra je zit wat ontspanningsoefeningen, praat met je buren en observeer hoe anderen aan boord komen. Focus zo veel mogelijk op aantrekkelijke vrouwen. Testosteron is een potente angstverdrijver.
- Doe tijdens de take off de beschreven ademhalings- en spierspanningsoefening.
Bron: Dokter Bosman
