Als jij weleens op van die louche bodybuildfora zit, is de kans groot dat je daar succesverhalen over groeihormonen (human growth hormone, ook wel HGH) bent tegengekomen. Zodra je in slaap valt gaat je hypofyse (een orgaan in je hoofd ter grootte van een kidneyboon) aan het werk. De hypofyse maakt HGH aan, een polypeptide die bestaat uit 191 verschillende aminozuren. HGH vloeit je bloedstroom in en bindt zich aan specifieke receptoren door je hele lichaam – ook in je brein. In je hersenen bindt het zich vooral aan de receptoren die verantwoordelijk zijn voor het geheugen en leervermogen. Het bindt zich ook aan vetcellen, die daardoor een gedeelte van hun lading verliezen. Ook stimuleert het je lever om een krachtig hormoon – IGF-1, op insuline gelijkende groeifactor – aan te maken. Dit hormoon stimuleert de groei van je botten, kraakbeen en – jawel – spieren.

Bewering

HGH stimuleert spiergroei en verbrandt vet

Zijn vrienden kennen Erik als een vriendelijke kerel met een goed baan in het. Wat ze waarschijnlijk niet van hem weten, is dat hij met gemak 500 kilo drukt op de leg press. Erik doet al sinds z’n 18e mee aan bodybuildwedstrijden. “Ik trainde altijd puur natuur,” zegt hij. Maar zo tegen zijn 40ste moest hij het vele trainen met zware gewichten bekopen met operaties aan zijn knieën en schoudergewrichten. Na die operaties kon Eric lange tijd niet op volledige intensiteit en kracht trainen. Een van zijn gymvrienden adviseerde hem steroïden en groeihormonen te gebruiken, om het herstel te versnellen en zijn lichaam te ‘onderhouden’. Het was niet moeilijk om aan die illegale middelen te komen. “Als je vaak in de gym bent, weet je waar je moet zijn,” zegt Eric, die z’n middelen kan een bevriende arts krijgt. Groeihormonen zijn populair onder sporters, “omdat ze geloven dat groeihormonen je dat ideale lichaam geven,” zegt psychiater Harrison Pope. “Het probleem met groeihormonen is dat het vaak samen met anabolen gebruikt wordt. Anabolen doen absoluut hun werk, maar daardoor is het wel lastig vast te stellen welk deel van de spiergroei te danken is aan HGH en welk aan anabolen.” In een Australisch onderzoek werden 96 wielrenners onderverdeeld in vier groepen: de eerste groep kreeg alleen HGH, de tweede alleen testosteron, de derde injecteerde HGH én testosteron en de laatste groep wielrenners kreeg een placebo. Na acht weken onderzoek was de sprintcapaciteit van de HGH-gebruikers met 4% verbeterd ten opzichte van de placebogebruikers. De groep die HGH plus testosteron gebruikte sprintte 8% sneller. De spiergroei van de HGH-gebruikers was daarentegen niet toegenomen.

Meer over steroïden weten?

Met andere woorden: HGH doet niet voor je spieren wat testosteron doet, zegt sportwetenschapper Michael Kjaer. In een van zijn onderzoeken vergeleek Kjaer de spiergroei van gezonde mannen van in de 20 die HGH gebruikten met die van proefpersonen die een placebo kregen. Hij ontdekte dat het bindweefsel wel gestimuleerd werd, maar de spieren zelf niet. Ook oudere mannen hebben geen baat bij groeihormonen. Uit een onderzoek van de University of Southern California blijkt dat er “geen data bestaat waaruit blijkt dat een empirische behandeling met HGH bij oudere mannen de spiergroei of sportprestaties verbetert.” Erik is inmiddels de 50 gepasseerd en gebruikt een combinatie van steroïden en groeihormonen. De steroïden leveren hem de gewenste spieren, de groeihormonen zorgen er volgens hem daarnaast voor dat hij extra vet verbrandt. Uit diverse onderzoeken blijkt inderdaad dat HGH vet (en dan met name hardnekkig visceraal vet) kan verbranden. Erik geeft wel toe dat hij zich zorgen maakt over de bijwerkingen van HGH, met name vanwege het verhoogde risico op kanker. Hij laat zich vaker controleren bij z’n dokter. Onder zijn ‘sportschoolcrew’ heeft HGH volgens Erik een slechtere reputatie dan steroïden, waarschijnlijk omdat er minder onderzoek naar is gedaan. “Mannen maken grapjes over HGH, omdat ze bang zijn dat hun neus er ook van gaat groeien,” zegt Eric. “Dat zet je wel aan het denken.”

Uitspraak: geen extra spieren, wel meer verbrand vet. Het middel is duur, dat is een nadeel, en bovendien is het slecht onderzocht.

Bewering

HGH stelt veroudering uit

Marcel hoeft geen 100 te worden, maar het lijkt hem toch wel leuk om een dansje te kunnen wagen op de bruiloft van zijn dochter. Hij is 72, zij is nog maar 12, dus dat kan nog wel even duren. Vijf jaar geleden vroeg de gepensioneerde orthodontist zijn arts, dr. Florence Comite, wat hij kon doen om jonger te blijven. Hij sportte al drie keer per week en had in zijn leven al 30 marathons gerend. Dr. Comite kwam tot de conclusie dat Marcel minder IGF-1 en andere hormonen aanmaakte dan zou moeten. Nadat hij een jaar lang tevergeefs op de natuurlijke manier probeerde z’n HGH te stimuleren, besloot hij 0,3 milligram per dag in te spuiten (op recept, aangezien hij een IGF-1-tekort had). Marcel zegt dat hij het zelfs uit eigen zak zou willen betalen als dat zou moeten, aangezien de resultaten er mogen zijn. “Ik was altijd moe en had overal pijn. Nu zie er een stuk jonger en gezonder uit.” Dr. Comite is een groot voorstander van het gebruik van groeihormonen. Maar veel van haar collega’s denken daar anders over. Volgens haar ligt de focus tegenwoordig te veel op het behandelen van ziektes, in plaats van op het gezond houden van mensen. “Ik vind het belangrijker dat iedereen een gezond, lang leven kan leven,” zegt ze. Hoe groeihormonen in dat plaatje passen, is nog een punt van discussie. Dr. Comite meet bij haar patiënten niet het aantal groeihormonen, maar de hoeveelheid IGF-1 in het lichaam. Deze stof wordt in de lever geproduceerd als reactie op groeihormonen, maar een tekort aan groeihormonen hoeft niet per se de reden te zijn dat iemand te weinig IGF-1 aanmaakt. Daarnaast is het onduidelijk of iemand op de lange termijn baat heeft bij het gebruik van groeihormonen. Uit een onderzoek van Clinical Interventions in Aging blijkt dat mensen die zelf te weinig groeihormonen aanmaken absoluut baat hebben bij HGH, maar dat er nog geen bewijs is dat gebruik van het hormoon bij mensen die minder HGH aanmaken doordat ze ouder worden, voor- of nadelen heeft. Een van de grootste nadelen: het risico op kanker. HGH stimuleert de groei van weefsel in het lichaam en kan daardoor ook een groeispurt betekenen voor een tumor. Ook kunnen er metabolische problemen ontstaan. Als je lichaam vet omzet in brandstof doordat je sport, dan is dat normaal. Maar als je vet verbrandt als gevolg van het gebruik van HGH, dan kan de plotselinge afgifte van glucose in je bloedstroom het natuurlijke proces in de war schoppen. Hierdoor kun je insulineresistent worden en zelfs diabetes krijgen. Bovendien is nooit bewezen dat HGH je helpt om langer te leven. Denk je dat je een tekort hebt aan groeihormonen? Praat dan met een endocrinoloog.

Uitspraak: Oké, je kunt er iets jonger uit gaan zien, maar verder doet HGH niet veel tegen de veroudering van je lichaam.