BMI (body mass index): het getal aan de hand waarvan je dokter bepaalt of je overgewicht hebt of obees bent. Het is een simpel rekensommetje dat slechts gebaseerd is op je lengte en gewicht. Tussen de 18.5 en 24.9 wordt als ideaal gezien, dat vertegenwoordigt een normaal gewicht. Overgewicht heb je als je tussen de 25 en 29.9 zit. Obees is alles daarboven.
Klinkt simpel, nietwaar? Misschien wel een beetje té simpel. Want dat je BMI als ‘normaal’ wordt beschouwd, betekent niet dat je uit de gevarenzone bent. Je kunt nog steeds ‘skinny fat’ zijn. Nooit van gehoord? De term wordt gebruikt om iemand te beschrijven die er ‘dikkig’ uitziet, maar niet zwaar genoeg is om overgewicht te hebben. Klinkt niet bepaald aantrekkelijk, maar erger nog: het wordt gelinkt aan verscheidene serieuze gezondheidsproblemen.
Volgens onderzoek uit Hormone and Metabolic Research is ongeveer twintig procent van alle mensen skinny fat. Met andere woorden: ze hebben een gezond BMI, maar zijn metabolisch gezien obees. Bij mensen met een normaal gewicht is dat vaak te wijten aan overtollig visceraal vet.
Geldt dit ook voor jou? Hieronder lees je alles over skinny fat – én wat je eraan kunt doen.
Skinny fat is een betere maatstaf voor gezondheid dan BMI
Op dit moment heb je overgewicht als je BMI boven de 25 uitkomt en ben je obees als dat getal hoger is dan 30. Maar deze body mass index kijkt alleen naar de verhouding tussen lengte en gewicht. Er wordt geen rekening gehouden met droge spiermassa of lichaamsvet.
En dat is problematisch, want vetweefsel weegt minder dan spierweefsel. Een man die allesbehalve fit is en veel vet heeft, kan dus op een lager BMI uitkomen dan een superfitte gozer met dezelfde lengte en veel meer spiermassa.
Het resultaat: man nummer één heeft een gezond BMI, numero dos heeft zogenaamd overgewicht of obesitas.
Het is makkelijk te bepalen of je skinny fat bent
Skinny fat is geen officieel diagnosticeerbare medische aandoening – nog niet, althans. De meeste experts zijn het er echter over eens dat iemand in deze categorie valt wanneer diegene voldoende overtollig lichaamsvet heeft om zijn gezondheid in gevaar te brengen. Voor mannen komt dat neer op 25 procent of meer.
Je kunt je vetpercentage bepalen door middel van een huidplooimeting of DEXA-scan, een apparaat dat je lichaamssamenstelling meet. Maar de makkelijkste manier, die ook nog eens vanuit huis kan, is deze: je taille opmeten. Meer dan 102 cm? Dan heb je te veel vet. Maar let vooral ook op hoe je kleren zitten. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je broek nog prima past, maar dat er wél meer over de voor- en/of zijkanten heen puilt – de welbekende love handles.
Skinny fat wordt gelinkt aan diverse serieuze gezondheidsproblemen
We hebben het hierboven al benoemd, maar nogmaals: zelfs als je een ‘gezond’ BMI hebt, betekent te veel lichaamsvet slecht nieuws. Lichaamsvet – met name het type rondom je buik – produceert namelijk schadelijke stoffen die ontstekingen veroorzaken. Deze hebben effect op het hele lichaam en verstoren ons vermogen om glucose te verwerken en onze bloedsuikerspiegel te stabiliseren.
Dit kan leiden tot insulineresistentie (oftewel: het niet meer kunnen verwerken van bloedsuiker). En dat verhoogt je risico op diabetes type 2. Maar niet alleen dat, je valt ook sneller ten prooi aan andere gezondheidsproblemen als een hoog cholesterolgehalte, hartziektes, beroertes, alzheimer en kanker.
De conclusie van een onderzoek uit Annals of Internal Medicine kwam dan ook niet als een verrassing: proefpersonen met een normaal BMI en een hogere viscerale vetwaarde hadden 78 procent meer kans hadden om te overlijden aan hartziektes dan mannen met een soortgelijk BMI, maar minder buikvet.
Skinny fat kan veroorzaakt worden door ongezonde gewoontes
Hoe je skinny fat wordt? Nou, precies zoals je denkt: met een voedingspatroon bestaande uit lege calorieën en bewerkte producten en een zittende levensstijl.
Eén van de voornaamste oorzaken is het eten van te veel suiker en simpele koolhydraten. Dit type voedsel stimuleert je lichaam om meer vet op te slaan, in vergelijking met producten die complexe koolhydraten, eiwitten of gezonde vetten bevatten. Ook wakkert het de productie van insuline aan, wat ervoor kan zorgen dat vetreserves op andere plekken in je lichaam verplaatst worden naar je buik. En daar is dat vet des te gevaarlijker.
Een gebrek aan beweging maakt het probleem alleen maar erger. Want als iemand niet regelmatig sport, bouwt diegene ook geen spiermassa op. De o zo belangrijke verhouding van vet tot spieren raakt daardoor alleen maar meer uit balans.
Zo voorkom je dat je skinny fat wordt
Na het lezen van dit artikel misschien een open deur, maar we trappen ‘m alsnog even in: de beste manier om je vetpercentage omlaag te brengen, is door gezond te eten en regelmatig te sporten. Dat betekent dat je moet minderen met simpele koolhydraten en suiker en plaats moet maken voor meer magere eiwitten, fruit, groenten, magere zuivel en complexe carbs.
Ook is het verstandig om minstens een half uur per dag te bewegen en minstens drie keer per week iets aan sport te doen, want daar bouw je die broodnodige spieren mee op. Die trainingen hoeven heus geen uren te duren, als je maar zorgt dat je alle grote spiergroepen aanspreekt.
Ongerust? Een gesprek met je huisarts kan geen kwaad. Overtollig lichaamsvet verhoogt je risico op een hoog cholesterolgehalte, dus laat je indien nodig testen. Aan de hoge kant? Laat je dokter bepalen of een aangepast eet- en trainingsschema voldoende is of dat je wellicht medicijnen nodig hebt om je cholesterol in toom te houden.
