Je hebt het volgende trucje vast al heel goed onder de knie: op zondagavond trek je de koelkast open. Je staart naar binnen en vraagt je af welke van de dingen die er in liggen eetbaar zijn. Vervolgens pak je een biertje en zoek je de vergeelde afhaallijst van je favoriete pizzeria om maar weer een Quattro Stagioni te bestellen. Maar we gaan nu een stapje verder. Trek je vriesvak eens open. Kijk naar binnen. Wat ligt er in? Bij de meeste mannen lijkt het vriesvak op Antarctica.

Niets dan ijs, overal waar je kijkt. Misschien kom je er nog een vastgevroren fles wodka tegen of een coldpack tegen voetbalblessures, maar meer dan dat is het meestal niet. En dat is eeuwig zonde. De vriezer is eigenlijk de onderschatte en te weinig gebruikte held van iedere keuken. Lees de zes wetten van de vriezer om er vervolgens volop gebruik van te maken.

Vriezer regel 1:

Diepvriesproducten smaken soms beter dan vers

Fijnproevers zouden nog eerder hun tong eraf snijden dan de volgende waarheid toe te geven: Soms smaakt ingevroren voedsel beter dan vers. Dit geldt vooral voor typische seizoensgroenten die wij het liefst het hele jaar door eten. Linda van der Schuit, Men’s Health’s sportdiëtiste, legt uit hoe dat komt: ‘Veel groenten worden op dezelfde dag dat ze van het land komen al ingevroren. Dit is bijvoorbeeld zo bij spinazie. Terwijl ‘verse’ spinazie gemiddeld drie dagen onderweg is voordat het bij de supermarkt te koop is, is de diepvriesspinazie dezelfde dag al ingevroren. De meeste groenten moeten voor het invriezen geblancheerd worden. Bij blancheren voeg je de groente toe aan kokend water en breng je het water weer snel aan de kook. Zodra het water kookt haal je de groente uit de pan en laat je het direct afkoelen onder koud kraanwater. Hierdoor worden de enzymen onwerkzaam die het normale rottingsproces veroorzaken.’ Dankzij je vriesvak kun je dus het hele jaar door ‘verse’ seizoensgroenten eten die veel lekkerder zijn dan de smaakloze klonen uit de kas.

Vriezer regel 2:

Diepvriesproducten zijn wél voedzaam

Het is een hardnekkige fabel dat diepvriesproducten per definitie ongezond zijn. Linda van der Schuit: ‘Diepvriesproducten worden heel snel diepgevroren, waardoor er weinig aan de structuur, smaak en voedingswaarde meer verloren gaat.’ Verse groenten en fruit verliezen na de oogst een deel van hun vitamines. De al eerder genoemde verse spinazie die pas na drie dagen in de winkel ligt, verliest volgens het Voedingscentrum per dag vijftien procent van zijn vitamine C.
Dus voortaan niet alleen ijsblokjes meer in je vriesvak, maar grote hoeveelheden doperwten, spinazie, bramen, bosbessen, cranberries en frambozen. Vooral fruit is erg makkelijk in te vriezen. ‘In tegenstelling tot groente hoeft fruit niet eerst geblancheerd te worden. Wel moet je het natuurlijk goed wassen en eventueel schillen. Gebruik geen beurs fruit. Om zacht fruit in te vriezen kun je de volgende methode toepassen. Leg de vruchten los van elkaar op een blad in de diepvries. Wanneer ze aan de buitenkant hard zijn kun je ze in een zakje of diepvriesbakje doen,’ aldus Linda van der Schuit. Als je dit toch te veel werk vindt, dan kun je bij veel supermarkten ingevroren fruit kopen. En zo maak je dan eindelijk die gezonde vruchtenshakes die we je al jaren adviseren.

Vriezer regel 3:

Bacteriën houden niet van kou

Zou jij graag sex hebben in een groot vriesvak? Bacteriën ook niet. Wanneer je eten invriest gaan de bacteriën die er in zitten niet dood, maar het zorgt er wel voor dat ze zich niet voortplanten. Als je eten wilt bewaren kun je dat dan ook het beste in het vriesvak doen. Maar doe het wel verstandig. Linda van der Schuit: ‘Bacteriën in voedingsmiddelen ontwikkelen zich het best tussen 15°C en 40°C. Koel kliekjes dus binnen een uur af door het bewaarbakje in een bak met koud water te zetten of het eten in porties te verdelen. Zet het daarna (ongeveer een uur) afgedekt in de koelkast. Daarna kun je het in de vriezer verder invriezen. Kliekjes blijven ongeveer een maand goed in de vriezer.’
En je zult blij zijn met jezelf als je na een drukke werkdag bedenkt dat je nog een heerlijk maaltje voor jezelf hebt ingevroren. Je moet het dan wel allemaal opeten want eten dat eenmaal ontdooid is mag niet nog een keer worden ingevroren. Tijdens het ontdooien worden de bacteriën weer wakker en - sexbelust als ze zijn - beginnen ze zich meteen weer voort te planten. Vries je de etensresten weer in, dan vries je ook de hele kolonie bacteriën in. De volgende keer dat je het eten ontdooit heb je een grote kans op een voedselvergiftiging.

Vriezer regel 4:

Vlees blijft (bijna) eeuwig goed in de vriezer

In Siberië werd in 1999 een goed bewaarde mammoet gevonden. Nadat het pre-historische dier in een groot blok ijs uit de permafrost was gehakt, ontdooiden de onderzoekers met een föhn een klein stukje van het ijs. De onderzoekers waanden zich even in de dierentuin, want uit het gigantische blok ijs steeg de geur van een wild dier op. Nu is je vriesvak niet zo koud als de permafrost en niet groot genoeg voor een mammoet, maar toch koud en groot genoeg om heerlijke lapjes vlees in te bewaren. Linda van der Schuit: ‘Vlees kun je het beste goed verpakken in diepvrieskwaliteit polyethyleen zakken en dozen of diepvriesaluminiumfolie. Deze is veel dikker en luchtdichter dan de huishoudkwaliteit. Ook kan vlees worden geseald in plastic met behulp van een sealapparaat.

De verpakking moet zo goed mogelijk rond het product sluiten, zodat een minimum aan lucht wordt ingesloten. Hoe lang vlees goed blijft in de vriezer staat tegenwoordig op de verpakking vermeld, maar over het algemeen blijft rauw en bereid vlees drie maanden goed. Rauw rundvlees en kip zijn zelfs zes tot twaalf maanden houdbaar (bij -18°C). Vleeswaren zijn trouwens ook goed in te vriezen en zijn dan gemiddeld drie maanden houdbaar.’ Vis is jammer genoeg niet zo geschikt om zelf in te vriezen. Linda van der Schuit: ‘Alleen zeer verse vis kan met goed resultaat worden ingevroren.’ De Voedsel en Waren autoriteit deed vorig jaar nog een alarmerende mededeling: ongeveer 46 procent van de voorverpakte vis in de supermarkten is bedorven. Die kun je dus beter laten liggen. Alle onderzochte ingevroren vis voldeed wél aan de normen.

Vriezer regel 5:

Ontdooien is niet moeilijk

Groenten uit de diepvries kunnen meteen de pan in zonder ontdooid te worden. Ook fruit kan in principe in bevroren toestand door je smoothie gemixt worden. Linda van der Schuit: ‘De meeste producten kun je gewoon laten ontdooien onderin de koelkast of in de magnetron op de ontdooistand. Laat vlees niet ontdooien op het aanrecht of in warm water, maar leg het afgedekt op een bord of schaal in de koelkast. Bacteriën krijgen dan geen kans en het vlees blijft lekker sappig. Spoel wel na het ontdooien het resterende vleessap weg om kruisbesmetting te voorkomen. Ontdooien in de magnetron kan ook als het gaat om kleinere stukken vlees.’ En ontdooid vlees dat is gebakken of gegaard kan meteen weer worden ingevroren.

Vriezer regel 6:

Een vol vriesvak, een lagere energierekening

Linda van der Schuit: ‘Een vol vriesvak verbruikt minder energie dan een leeg vriesvak. Elke keer dat het vriesvak open en dicht gaat, stroomt er koude lucht uit het lege vriesvak en stroomt er warme lucht naar binnen. Het kost veel energie om de temperatuur weer op pijl te krijgen. Wanneer een vol vriesvak open gaat, kan er weinig koude lucht naar buiten stromen en ook weinig warme lucht naar binnen. Het kost dus minder energie om de temperatuur op peil te houden. Het kost wel meer energie wanneer de kamer waar de vriezer in staat warm is. De vriezer moet dan harder werken om koud te blijven.

Hoe lang blijft eten goed in de diepvries? (bij -18 C)

Groenten

Gesneden groenten - 3 maanden, eerst blancheren
Sperziebonen, wortelen, broccoli - 12 maanden, eerst blancheren
Witlof, bloemkool - 12 maanden, eerst blancheren
Aubergines, courgettes, paprika, winterwortel - 12 maanden, eerst blancheren
Sla, andijvie, spinazie (bladgroenten) - niet invriezen!

Vlees

Rauw rundvlees - 6-12 maanden
Rauw varkensvlees - 4 maanden
Rauwe kip - 9 maanden
Rauw gehakt, hamburgers, slavink (gemalen vlees) - 2-3 maanden
Gebakken en gebraden vlees - 3 maanden
Overgebleven vlees van de barbecue - Niet bewaren!

Vis

Rauwe magere vis (kabeljauw, schol, tonijn) - 6 maanden
Rauwe vette vis (zalm, makreel) - 3 maanden
Gerookte vis (zalm, makreel, paling, zoute haring) - 3 maanden
Gebakken vis (lekkerbek, kibbeling) - 3 maanden
Garnalen, gekookte mosselen - 3 maanden

Overig

Brood - 1 maand
Bereide soep - 3 maanden

Bron: Voedingscentrum

Het culinaire vriesvak

Daan Faber en Maarten Hoekstra verzorgen als duo Faab & Olde diverse kook-rubrieken en schreven twee kookboeken: De Nieuwe Studentenkeuken en De Nieuwe Kampeerkeuken. Momenteel werken ze aan een gezond kookboek. Speciaal voor Men’s Health stelden ze twee gezonde en makkelijke (lees manvriendelijke) recepten samen waarbij de belangrijkste ingrediënten uit het vriesvak komen.

Pasta met diepvries–doperwten en gorgonzola

500 gram penne pasta
200 gram diepvriesdoperwten
100 gram gorgonzola
1 bos rucola
1 sjalot
1 teen knoflook
zwarte peper uit de molen
zout
olijfolie

Kook de pasta volgens de instructie op het pak beetgaar in een ruime pan met gezouten water. Breng ondertussen in een ander pannetje water met zout aan de kook. Kook de doperwten 5 minuten en spoel ze vervolgens goed koud in een vergiet. Snipper de sjalot en snijd de knoflook fijn. Fruit de sjalot en de knoflook een paar minuten in een koekenpan op zacht vuur in olijfolie. Voeg de doperwten en de helft van de gorgonzola toe. Verwarm nog twee minuten en roer goed door. Breng op smaak met zwarte peper en meng door de pasta. Verdeel de rucola over vier borden en leg de pasta erop. Garneer met de overgebleven stukjes gorgonzola.

Fresh Frozen Fruit Shake

Direct ingevroren fruit (en groente) is wat voedingswaarde betreft het perfecte ingrediënt voor een gezonde shake. En heb je iets te vieren, dan tover je de shake met een scheut rum om in een verleidelijke cocktail.

Gezonde shake voor 4 personen
250 gram gemengd ingevroren fruit (bijvoorbeeld bosvruchten)
8 dl (magere) yoghurt
8 blaadjes munt
sap van 1 limoen

Doe alle ingrediënten in een blender en mix erop los totdat het een egale schuimige shake is. Serveer in lange glazen. Zware training? Mix vier rauwe eiwitten door de shake voor een proteïneboost.